Ο τίτλος του άρθρου είναι μια ερώτηση που έχω εδώ και πολύ καιρό. Μια ερώτηση που με βασανίζει σαν σκέψη για ένα σοβαρό χρονικό διάστημα, και που ξεκίνησε από την συμμετοχή που είχα στο κίνημα των πλατεών.
Η αφορμή για αυτό τον προβληματισμό, ξεκίνησε από την άρνηση των συμμετεχόντων στο κίνημα , να δεχτούν κόμματα ή κομματικές θέσεις, ενώ από την άλλη δεχόντουσαν ανοιχτά όλες τις ιδεολογικές «κληρονομίες» , με την προϋπόθεση ότι δεν επιτρεπόταν «καπελώματα». Είναι κατά κάποιο τρόπο οξύμωρο, από την μια να δέχεσαι ότι υπάρχουν διαφορετικές ιδεολογικές ταυτότητες, και από την άλλη να αρνείσαι τις κομματικές. Ούτως ή άλλως , μέχρι πολύ πρόσφατα, η καθημερινή πρακτική – κατά κανόνα- λειτουργούσε με την παραδοχή , ότι το αναφερθείς σε μια ιδεολογική τοποθέτηση , σήμαινε ταυτόχρονα και την αποδοχή εκ μέρους σου , ότι εντάσσουν και σε κάποιο πολιτικό υποκείμενο ή φορέα.
Σήμερα;
Σήμερα, παρατηρούμε περισσότερο από κάθε άλλη φορά, ότι ενώ κάποιος μπορεί να δηλώνει ότι «άνηκε» στην δεξιά, κέντρο ή την αριστερά , συνήθως είναι ορφανός από πλευράς κομματικής εκπροσώπησης.
Αρχικά, πίστεψα ότι η οικονομική κρίση δημιούργησε την απαξίωση των κομμάτων και των πολιτικών φορέων , λόγω των πολιτικών πρακτικών που εφάρμοσαν ή υιοθέτησαν. Είναι όμως έτσι;
Από άπειρες συζητήσεις που έκανα διαπίστωσα ότι η απαξίωση αυτή, όπως την περιγράφω παραπάνω δεν είναι αποτέλεσμα μόνο κομματικών επιλογών. Αλλά κυρίως , είναι αποτέλεσμα απαξίωσης των βασικών ιδεολογικών θέσεων και εργαλείων που έχουμε στα χέρια μας.
Για να γίνει ποιο σαφές, λογικά σήμερα η αριστερά με τους κομματικούς σχηματισμούς που διαθέτει θα έπρεπε να εκφράζει την πλειοψηφία της κοινωνίας. Επίσης, πολλές από τις θέσεις της , είναι σημερινά αίτημα μεγάλου τμήματος της κοινωνίας. Αυτό όμως δεν την ενισχύει. Αντίθετα – και αυτό ξαφνιάζει- δείχνει να μην έχει ενισχυθεί σοβαρά από το λαϊκό κίνημα.
Το ίδιο παρατηρείται ακόμα και με χώρους που κινούνται έξω ή στο περιθώριο του συστήματος, και που επίσης οι θέσεις τους , καθώς και τα αιτήματα τους, είναι ακόμα ποιο κοντά στα αιτήματα που εκφράζει η κοινωνία.
Αναλύοντας , με όσο γίνεται ποιο καθαρό μυαλό, και απορρίπτοντας αφοριστικές τάσεις, γινόταν ολοένα και ποιο σαφές, ότι το φαινόμενο είχε ποιο βαθιές ρίζες από αυτές που επιφανειακά αντιλαμβανόμαστε. Χρησιμοποιώντας την επαγωγική μέθοδο, στις συζητήσεις που έχω κάνει με πολύ κόσμο, κατέληξα στην πιθανότητα , ότι έχει αρχίσει να υφίσταται μια βαθιά ιδεολογική κατάρρευση και άρνηση υπαρχόντων πολιτικών και ιδεολογικών αξιών.
Εξετάζοντας την πιθανότητα αυτή, άρχισα να καταλήγω σε βεβαιότητα, που την αιτιολογώ από την σύγχυση σε θέματα αιτημάτων που κατατίθενται, από πολίτες που κάτω από τις προηγούμενες συνθήκες δεν θα έπρεπε λόγω ιδεολογικού παρελθόντος να υποστηρίζουν. Η βεβαιότητα μου , ενισχύεται από το προαναφερόμενο παράδοξο, και με οδήγησε να υποψιαστώ μήπως τελικά, υπάρχει σοβαρό έλλειμμα στις μέρες , στον τρόπο που μια - οποιοδήποτε το τονίζω - ιδεολογία μπορεί να αντιμετωπίσει τα τρία βασικά ερωτήματα που καλείτε να αντιμετωπίσει, δηλαδή την ανάγκη του ανθρώπου για:
- Επιβίωση (διατροφή, στέγαση, εργασία, υγεία κλπ)
- Κοινωνικότητα και αναπαραγωγή (ανθρώπινες σχέσεις, οικογένεια, φιλία κλπ)
- Αίσθημα Ασφάλειας ( σταθερότητα, πρόνοια , κοινωνικές δομές κλπ)
Οι ενδείξεις αυτές, έγιναν αποδείξεις, όταν είδα την ομοιότητα των συνθημάτων και των αιτημάτων ατόμων ή ομάδων. Για την ακρίβεια είναι σχεδόν αδύνατο, να ξεχωρίσεις ιδεολογική διαφορά, μεταξύ διαφορετικής προέλευσης ατόμων ή ομάδων, στο τι ζητάνε. Τις διαφορές τις αντιλαμβάνεσαι, μόνο όταν περιγράφουν, την οργάνωση της κοινωνίας , του κράτους ή του πολιτεύματος. Το αποτέλεσμα των διαφορών αυτών, είναι φυσικά η πολυδιάσπαση τους , και η αδυναμία τους να ενωθούν , κάτω από ένα ενιαίο ιδεολογικό «κάλυμμα», δηλαδή να αντιμετωπίσουν με κοινό τρόπο τα παραπάνω βασικά ερωτήματα.
Το ίδιο πρόβλημα, αντιμετωπίζει και το υπάρχουν πολιτικό σύστημα, -με κύριο παράδειγμα που δείχνει και το παράδοξο άλλωστε- , ότι το σοσιαλιστικό κόμμα που έχει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, εφαρμόζει καθαρά νεοφιλελεύθερες δεξιές πολιτικές. Αν το σκεφτούμε αυτό , ψύχραιμα, είναι εντελώς παρανοϊκό, από καθαρά ιδεολογική πλευρά.
Θα πει κάποιος ότι «αναγκάστηκε η παρούσα κυβέρνηση να ακολουθήσει τις πολιτικές αυτές», κάποιος άλλος ότι η «σωτηρία της πατρίδος είναι πάνω από όλα», ή ακόμα ότι « είναι πιθανό να υπάρχει ακόμα και ιδιοτέλεια». Η αλήθεια όμως η ψυχρή , είναι ότι πρακτικά οι άνθρωποι που μας κυβερνούν ακόμα και σήμερα, κυβερνούσαν και στο παρελθόν, προτάσσοντας την θέση ότι η κοινωνία είναι πάνω από όλα. Επομένως, και ξέρανε τι γινόταν και είχαν το χρόνο να εφαρμόσουν άλλες πρακτικές που δεν θα μας οδηγούσαν σε αυτά τα προβλήματα , και είτε προσωπικά είτε ιδεολογικά, θα μπορούσαν να τιμήσουν τις ιδεολογικές αυτές θέσεις , και να κάνουν την υπέρβαση με το να ξεπεράσουν τις κομματικές πειθαρχίες και αγκυλώσεις. Αλλά αυτό δεν έγινε. Ακριβώς το ίδιο έγινε και με την σημερινή αξιωματική αντιπολίτευση.
Από την άλλη πλευρά , η ελάσσονα αντιπολίτευση δεν έδωσε και τον καλύτερο της εαυτό, συνεχίζοντας την ξύλινη γλώσσα, που ίσως στο παρελθόν να σήμαινε κάτι. Σήμερα, όμως απλά δεν έχει αντίκρισμα.
Συνοψίζοντας, θεωρώ ότι όλα τα παραπάνω με οδήγησαν να σκεφτώ, ότι είμαστε στα πρόθυρα διατύπωσης και εκφράσεις νέων θεωριών. Δεν ξέρω – και τουλάχιστον δεν έχω ακούσει- από κάποιον να έχει δημιουργήσει ένα συγκεκριμένο ιδεολογικό υπόβαθρο, που να υποστηρίξει μια πολιτική πλατφόρμα με κοινωνικά αιτήματα. Είναι δεδομένο, ότι η παρούσα κατάσταση θα γεννήσει κάτι νέο. Κάτι το διαφορετικό. Και αυτό θα το δούμε σχετικά σύντομα.
Σταμάτης Στεφανάκος.
s.stefanakos@gmail.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου