Μεταναστευτικό: Βλέποντας την αλήθεια κατάματα.

Υπάρχει ένα πρόβλημα που άπαντες στην Ελλάδα δεχόμαστε ότι είναι καυτό, δύσκολο και πολύπλοκο, και αφορά το μεταναστευτικό. Θα αποτολμήσω σήμερα να θέσω στην προσοχή σας, μερικά σημεία που καίνε, με ψύχραιμη ματιά, και να θέσω στην  διάθεση σας και κάποιες δικές μου σκέψεις. Δεν ξέρω αν είναι ολοκληρωμένες, και δεν γνωρίζω αν είναι ότι καλύτερο, αλλά νομίζω ως πολίτες είναι ανάγκη να δούμε με ανοικτό μυαλό τι γίνεται.


Η πραγματικότητα είναι πολλές φορές ψυχρή και οδυνηρή. Η Ελλάδα , έχει δεχτεί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, χιλιάδες ψυχές από χώρες με προβλήματα οικονομικά, κοινωνικά ή που έχουν φύγει λόγω πολεμικών συγκρούσεων, μετανάστες που νόμιμα ή παράνομα έχουν εισέρθει στην χώρα μας. Οι άνθρωποι αυτοί κυνηγημένοι, ταλαιπωρημένοι και απόλυτα εξαθλιωμένοι, χωρίς να έχουν στην διάθεση τους, τα απολύτως βασικά καταφεύγουν εδώ και περνάνε τα σύνορα  μας, με σκοπό τις περισσότερες φορές να ταξιδέψουν σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή το ονομαζόμενου δυτικού κόσμου.

Το πρόβλημα είναι ότι λόγω ευρωπαϊκών και διεθνών συνθηκών που η χώρα μας έχει υπογράψει «κολλάνε» εδώ και δεν μπορούν να προχωρήσουν, με αποτέλεσμα να παραμένουν τελικά στην χώρα μας. Το αποτέλεσμα είναι να έχουμε μια εκρηκτική κοινωνική κατάσταση.

Εκμετάλλευση, εξαθλίωση, βία, ρατσιστικά φαινόμενα, εγκληματικότητα και οικονομικά προβλήματα. Αν προσθέσουμε σε αυτά και την ανικανότητα του κράτους να διαχειριστεί θέματα όπως το άσυλο και να παρέχει τις βασικές υγειονομικές και να καλύψει ανάγκες όπως διατροφή και στέγαση, η εξέλιξη κάθε άλλο παρά ομαλή θα είναι. Προσθέστε και τους νόμους περί μετανάστευσης και απόκτησης υπηκοότητας για να συμπληρωθεί η εικόνα της ανεπάρκειας.
Για να είμαστε αντικειμενικοί και για να μιλάμε με αλήθειες, υπάρχουν  κάποια αδιαμφισβήτητα γεγονότα. Ας τα δούμε ένα – ένα και μετά δούμε και μερικές προτάσεις.

Πολλοί πιστεύουν  ότι οι μετανάστες ότι έχουν ευθύνη για την ανεργία. Ας είμαστε ειλικρινείς, έχουμε ως κοινωνία, χρησιμοποιήσει μετανάστες ως εργαζόμενους, είτε λόγω ότι είναι φτηνό εργατικό δυναμικό, είτε γιατί απλά στο αντικείμενο εργασίας που τους χρειαζόταν δεν έβρισκαν από την εγχώρια προσφορά. Το αποτέλεσμα: μαύρη εργασία, αδήλωτη και χωρίς να πληρώνουν ασφαλιστικές καλύψεις. Θέλετε παράδειγμα; Στις αγροτικές εργασίες αυτό έχει γίνει πλέον καθεστώς. Στα νοσοκομεία, οι αποκλειστικές νοσοκόμες δεν είναι νόμιμες πλην εξαιρέσεων. Σε εργασίες σε σχέση με την οικοδομή το ίδιο. Στις οικιακές βοηθούς τα ίδια. Και είναι μόνο μια σταχυολόγηση μερικών περιπτώσεων.

Όταν όμως απασχολείς εργαζόμενο, χωρίς να πληρώνεις τα ασφαλιστικά του ταμεία, έχεις βάλει μια βόμβα στα θεμέλια των ασφαλιστικών φορέων. Ποιος έχει την ευθύνη για αυτό; Ο εργαζόμενος ή ο εργοδότης; Κατά την γνώμη μου ο εργοδότης.

Μιλάμε για βία και εγκληματικότητα εκ μέρους των μεταναστών. Κύριοι και κυρίες, όταν ο άνθρωπος εξαθλιωθεί, και φτάσει στην πείνα και την απελπισία, ναι θα κάνει πολλά. Αλλά  φίλοι και φίλες, η παραβατικότητα δεν είναι προνόμιο μόνο των αλλοδαπών αλλά και των ελλήνων! Τα αστυνομικά δελτία, βρίθουν παραβάτες ξένους και έλληνες. Η φτώχεια και η εξαθλίωση είναι κακός σύμβουλος όταν δεν σε θέση ως κοινωνία να την αντιμετωπίσεις και να διαχειριστείς, να δώσεις απαντήσεις.

Αναφερόμαστε σε υγειονομικές προβλήματα. Είτε για ασθένειες που φέρνουν, είτε για την χρήση των υγειονομικών υπηρεσιών χωρίς να πληρώνουν. Όταν δεν υπάρχουν υποδομές και όταν ο κόσμος αυτός έρχεται χωρίς να υπάρχουν χώροι υγειονομικού ελέγχου και υποστήριξης , τι νομίζεται ότι γίνεται;  Όσο για το ότι δεν πληρώνουν, με τι θα πληρώσουν; Ας είμαστε ρεαλιστές, έρχονται απογυμνωμένοι και ανήμποροι, δυστυχείς. 

Έχοντας όλα αυτά στο μυαλό, ας δούμε τις δυο βασικές κατευθύνσεις που έχουν προταθεί.
 

Κατεύθυνση προς σκληρά μέτρα.

Είναι ένας δρόμος που περιέχει, αυστηρή φύλαξη των συνόρων, φράκτες, στρατόπεδα συγκέντρωσης και την σκληρή κρατική καταστολή.

Κατεύθυνση προς ανθρωπιστικές λύσεις.
 
Παροχή ασύλου, κατάργηση της συνθήκης Δουβλίνου 2, χορήγηση ταξιδιωτικών εγγράφων, 

κοινωνική ένταξη των μεταναστών και διασφάλιση ίσων δικαιωμάτων.

Ας δούμε τι συνεπάγονται αυτές οι δυο λύσεις. Η πρώτη κατεύθυνση των σκληρών μέτρων, είναι μη πρακτική και απάνθρωπη. Αυστηρή φύλαξη συνόρων και φράκτες, ΔΕΝ σταματάνε την μετανάστευση δεδομένου ότι τα σύνορα της χώρας μας είναι εξαιρετικά εκτεταμένα, και μάλλον θα  αυξηθούν οι απώλειες σε ανθρώπινες ζωές. Επίσης τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και η σκληρή κρατική καταστολή, έχει οικονομικό κόστος υψηλό και εκτός αυτού δεν λύνει κοινωνικά προβλήματα. Θα τους συλλάβεις όλους; Που θα τους βάλεις; Και κυρίως πως θα τους φυλάξεις;

Το ποιο πιθανό με τον δρόμο αυτό να μαζέψουμε καταδίκες από την Διεθνής Αμνηστία , να μην λύσουμε το πρόβλημα και να χειροτερέψουμε την κατάσταση. Επίσης μάλλον θα αυξήσουμε την παραβατικότητα και τα ρατσιστικά φαινόμενα. Προσωπικά δεν υποστηρίζω λύσεις που έχουν ως βάση την βία και την περιθωριοποίηση. Με συνθήματα και προκαταλήψεις δεν αναπτύσσονται κοινωνικά βιώσιμες λύσεις.
 
Η δεύτερη λύση είναι ποιο λογική, αλλά έχει  κάποια ζητήματα που θέλουν επεξεργασία . Και δεν αναφέρομε στην χορήγηση του ασύλου, το όποιο θεωρώ ότι είναι αναγκαία επιλογή. Πως θα παρέχεις όμως ταξιδιωτικά έγγραφα, χωρίς διαδικασίες; Είναι ένα θέμα αρκετά σοβαρό και χρήζει περαιτέρω επεξεργασίας.

Από την άλλη, η κατάργηση της συνθήκης Δουβλίνου 2 είναι απαραίτητη γιατί στο κάτω κάτω της γραφής, οι άνθρωποι αυτοί δεν έρχονται για να μείνουν στην Ελλάδα. Γιατί να τους κρατάμε εδώ; Ποιος κερδίζει με το να τους κρατάμε εδώ;
 
Όσον αφορά την κοινωνική τους ένταξη στην ελληνική κοινωνία, με την προϋπόθεση ότι θα σεβαστούν τις ιδιαιτερότητες της, του νόμους της, και την κουλτούρα της , θεωρώ ότι είναι σημαντικό βήμα για την εξομάλυνση πολλών κοινωνικών προβλημάτων.
 
 Η διασφάλιση ίσων δικαιωμάτων στην εργασία και στην ασφάλιση, λύνει πολλαπλά προβλήματα όπως την εκμετάλλευση άλλα και οικονομικά θέματα που αφορούν τα ασφαλιστικά ταμεία και το κόστος των παρεχόμενων υγειονομικών υπηρεσιών.

Αυτές είναι οι κυρίως προτεινόμενες κατευθύνσεις. Στο σημείο αυτό θα ήθελα να προσθέσω και την δική μου τοποθέτηση, όπως την έχω σκεφτεί με βάση την κοινή λογική και όχι συνθηματολογίες, κινδυνολογίες και ακρότητες.
 
Καταρχάς καμία από τις παραπάνω λύσεις δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα στην ρίζα του. Απλά το διαχειρίζονται. Η δεύτερη κατεύθυνση με βρίσκει σύμφωνο και για πρακτικούς και για ανθρωπιστικούς λόγους. Αν όμως δεν έχουμε το θάρρος και τον ριζοσπαστισμό, να δούμε τις αιτίες τους, δεν θα υπάρξει ουσιαστική βελτίωση.

Κατά την δική μου άποψη το πρόβλημα χωρίζεται σε δυο βασικούς άξονες:
 
Α) Αιτία μετανάστευσης.


Β) Διαχείριση των μεταναστών.

Ας δούμε πως αντιμετωπίζουμε την αιτία. Κατά την γνώμη μου, είναι απαραίτητο να κατανοήσουμε και να θεραπεύσουμε την αιτία της μετανάστευση στην  χώρα προέλευσης τους. Ναι έχει κόστος σε χρήμα και πόρους. Αλλά πρακτικά, υπάρχει κάνεις λογικός άνθρωπος που πιστεύει, ότι κάποιος που μεταναστεύει το κάνει για πλάκα ή γιατί έχει άλλες επιλογές;
 
Γιατί μπορούμε να ρωτήσουμε και να διαβάσουμε, πως έφευγαν οι έλληνες για μετανάστες στο παρελθόν αλλά και σήμερα. Οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα τους οδήγησαν μακριά από την γενέθλια γη. Η μετανάστευση των δικών μας , σταμάτησε και αντιστράφηκε, όταν υπήρξε οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη, και ξανάρχισε μόλις η κρίση άρχισε να μας τσακίζει.
 
Αρά βήμα πρώτο, να στηριχτούν οι χώρες αυτές που έχουν πρόβλημα και με διεθνή υποστήριξη, να μπορέσουμε να δώσουμε λύσεις εκεί. Δύσκολο, αλλά απαραίτητο, θεραπεύει το πρόβλημα στην ρίζα του.

Τώρα πάμε στο καυτό θέμα της διαχείρισης. Πρακτικά , δεν καταλαβαίνω γιατί δεν ζητάμε ως κοινωνία να έρθουμε σε διαβούλευση και με τους συλλόγους και τους φορείς των μεταναστών εδώ στην Ελλάδα καθώς και με τις χώρες από τις όποιες προέρχονται. Γιατί τους αποκλείουμε από το να καταθέσουν και αυτοί προτάσεις από την στιγμή που και οι ίδιοι στο τέλος θα έχουν να αντιμετωπίσουν τα ίδια προβλήματα που και εμείς έχουμε;  Ή μήπως είμαστε τόσο σοφοί που δεν έχουμε κανενός άλλου τις απόψεις;
 
Είναι γεγονός ότι όντως έχουμε χιλιάδες παραπάνω από όσους μπορούμε να απορροφήσουμε, αυτή είναι η αλήθεια. Για αυτούς που ξεπερνάνε την δυνατότητα μας να ενσωματώσουμε, δυο δρόμοι ανοίγονται. Ή τους βοηθάμε να γυρίσουν στην πατρίδα τους, ή τους βοηθάμε να πάνε στην χώρα που έχουν ως προορισμό. Λύσεις που βασίζονται σε ρατσιστικά πρότυπα και μοτίβα και την βία απλά δεν λύνουν τίποτα.  Συνθήκες που περιορίζουν την ελεύθερη μετακίνηση δεν έχουν νόημα.
 
Ανοησίες ότι δεν χρειαζόμαστε μετανάστες είναι επίσης εκτός τόπου και χρόνου, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν εξηγούν το φαινόμενο για το πώς βρίσκουν δουλεία. Οι μετανάστες κύριες και κύριοι, έχουν κτίσει πολλά μεγάλα έργα, έχουν μαζέψει αγροτικά προϊόντα και γενικά συμμετέχουν στην παραγωγή. Αυτή είναι η αλήθεια.
 
Νομίζω, ότι αν σταθμίσουμε με γνώμονα την λογική και τον ανθρωπισμό, οι λύσεις θα ξεδιπλωθούν μπροστά μας. Ακραίες και ρατσιστικές επιλογές,  δεν είναι δυνατόν να υιοθετούνται από την ελληνική κοινωνία και ένα κράτος δικαίου.

Σταμάτης Στεφανάκος
s.stefanakos@gmail.com